uchwala Nr XI-109-04
UCHWAŁA NR XI/109/04
RADY POWIATU WYSOKOMAZOWIECKIEGO
z dnia 29 czerwca 2004 roku
w sprawie przyjęcia Planu Rozwoju Lokalnego dla Powiatu Wysokomazowieckiego na lata 2004-2006
Na podstawie art. 12 pkt 4 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 roku o samorządzie powiatowym, (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1592, z 2002 r. Nr 23, poz. 220, Nr 62, poz. 558, Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz. 127, Nr 200, poz. 1688, Nr 214, poz. 1806, z 2003 r. Nr 162, poz. 1568, z 2004 r. Nr 102, poz. 1055) uchwala się, co następuje:
§ 1. Przyjmuje się Plan Rozwoju Lokalnego dla Powiatu Wysokomazowieckiego na lata 2004-2006 stanowiący załącznik do niniejszej uchwały.
§ 2. Wykonanie uchwały powierza się Zarządowi Powiatu Wysokomazowieckiego.
§ 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.
Przewodniczący Rady
Dorota Łapiak
Załącznik do uchwały Nr XI/109/04 Rady Powiatu Wysokomazowieckiego z dnia 29 czerwca 2004 roku
PLAN ROZWOJU LOKALNEGO
DLA POWIATU WYSOKOMAZOWIECKIEGO
na lata 2004-2006
Wysokie Mazowieckie dn 18 czerwiec 2004 roku
SPIS TREŚĆI
II. Streszczenie Strategii Rozwoju Powiatu Wysokomazowieckiego. 2
1. Uwarunkowania geośrodowiskowe. 2
2. Uwarunkowania Gospodarcze. 3
3. Uwarunkowania infrastrukturalne. 4
4. Ludność - istniejące tendencje i dynamika zmian. 6
8. Ogólna diagnoza bieżącej sytuacji społeczno gospodarczej 15
9. Budżet i działalność inwestycyjna. 17
10. Cele i zadania przyjęte w Strategii Rozwoju Powiatu Wysokomazowieckiego. 20
III. Opis projektów przeznaczonych do realizacji w latach 2004-2006. 21
2. Szczegółowe zestawienie projektów inwestycyjnych realizowanych w latach 2004-2006. 22
IV. Monitoring i wdrażanie. 29
SPIS TABEL
Tab. 1. Tabela finansowa na lata 2001-2008. 19
Tab. 2. Projekty inwestycyjne przeznaczone do realizacji w okresie 2004-2006. 22
Tab. 3. Zestaw wskaźników rezultatu i oddziaływania przyjętych do monitoringu. 30
SPIS RYSUNKÓW
Rys. 1. Ludność Powiatu Wysokomazowieckiego. 6
Rys. 2. Wskaźniki dynamiczne na tle województwa. 6
Rys. 3. Dynamika zmian demograficznych. 7
Rys. 4. Dynamika zmian demograficznych na wsi 7
Rys. 5. Dynamika zmian demograficznych w mieście. 7
Rys. 6. Wskaźniki urodzeń na 1000 mieszkańców na tle różnych środowisk. 8
Rys. 7. Prognoza ludności powiatu na tle województwa. 8
Rys. 8. Tendencje zmian na tle województwa. 9
Rys. 9. Struktura wiekowa ludności w Powiecie Wysokomazowieckim - obraz skumulowany. 9
Rys. 12. Drogi lokalne na terenie poszczególnych powiatów w województwie podlaskim.. 11
Rys. 13. Drogi Powiatowe na terenie poszczególnych gmin powiatu. 12
Rys. 14. Użytkownicy rejestrowani w Starostwie Powiatowym w Wysokiem Mazowieckiem.. 12
Rys. 15. Stopa bezrobocia na przestrzeni lat 1990-2003. 12
Rys. 16. Występowanie bezrobocia- lokalizacja. 13
Rys. 17. Struktura bezrobocia wg wieku lata 1995-2003. 13
Rys. 18. Struktura bezrobocia wg poziomu wykształcenia. 14
Rys. 19. Struktura podmiotów zarejestrowanych w systemie regon wg rodzaju działalności 15
Rys. 20. Dochody i wydatki Powiatu Wysokomazowieckiego. 17
Rys. 21. Struktura wydatków.. 17
Rys. 22. Wydatki wg dziedzin. 18
Rys. 23. Struktura wydatków wg dziedzin. 18
Rys. 24. Struktura wydatków inwestycyjnych wg dziedzin. 19
Uchwała Rady Powiatu Wysokomazowieckiego nr XXIX/217/02 z dnia 27 czerwca 2002 roku.
Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego
Uzupełnienie Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego
Cel powstania
Plan Rozwoju Lokalnego pełni funkcję programu rozwoju o którym mowa w § 2 Uchwały Rady Powiatu Wysokomazowieckiego nr XXIX/217/02 z dnia 27 czerwca 2002 roku. Zgodnie z § 4 w/w uchwały stanowi uzupełnienie i rozszerzenie Strategii Rozwoju Powiatu Wysokomazowieckiego w zakresie planowanej działalności inwestycyjnej. Czteroletni horyzont czasowy został ograniczony do okresu 2004-2006 w związku z upływem cyklu budżetowo rozliczeniowego funduszy strukturalnych oraz przewidywanym terminem wyborów samorządowych w 2006 roku.
Plan Rozwoju Lokalnego stanowi podstawę programowania dla projektów finansowanych w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (ZPORR) w obrębie Priorytetu 3 „Rozwój lokalny”.
Celem powstania Planu Rozwoju Lokalnego jest szczegółowe określenie najważniejszych zadań samorządu powiatowego przeznaczonych do realizacji w latach 2004-2006. Projekty zadań są szczegółowo opisane pod kątem oddziaływania na rozwój regionu którego dotyczą, efektów rzeczowych, przewidywanych terminów ich realizacji oraz podmiotów uprawnionych do wdrażania i monitorowania. Zebrane informacje będą podstawą do stworzenia wieloletniego planu wydatków inwestycyjnych na lata 2004-2006.
Informacje metodyczne
W dniu 27 czerwca 2002 roku Rada Powiatu Wysokomazowieckiego uchwałą nr XXIX/217/02 przyjęła Strategię Rozwoju Powiatu Wysokomazowieckiego. Strategia Rozwoju Powiatu Wysokomazowieckiego obejmuje lata 2002-2015, określając oraz analizując procesy zachodzące w tym czasie na terenie Powiatu Wysokomazowieckiego. Całokształt prac podjętych nad przygotowaniem strategii rozwoju dokonywał się przy szerokim udziale społeczeństwa i na każdym etapie poddawany był bezpośredniej lub pośredniej konsultacji społecznej.
Konsultacje pośrednie polegały na weryfikacji zgromadzonego materiału przez komitet Koordynacyjny złożony z przedstawicieli jednostek powiatowych, Radę Programową złożoną między innymi z przedstawicieli samorządów gminnych oraz niektórych przedsiębiorstw a społecznie przez właściwe komisje stałe Rady Powiatu Wysokomazowieckiego.
Konsultacje bezpośrednie miały na celu dotarcie do indywidualnych opinii mieszkańców powiatu. Bezpośrednich konsultacji społecznych dokonywano poprzez przygotowanie ankiet której respondentami stali się losowo wybrani przedstawiciele różnych grup społecznych. Wnioski i uwagi uzyskane tą drogą były przedmiotem szczegółowych analiz przedstawionych w strategii.
Informacje na temat powstającej strategii zostały upowszechnione celem społecznych konsultacji w pełnym zakresie posiadanych możliwości, za pośrednictwem Burmistrzów i Wójtów Gmin, Radnych Powiatu Wysokomazowieckiego, szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych, szkoleń oraz imprez okolicznościowych, a także za pośrednictwem mediów prasy i internetu. Z treścią powstającej strategii można się też było zapoznać bezpośrednio w starostwie powiatowym za pośrednictwem członków zespołu roboczego przygotowującego strategię.
Analizy podjęte w Strategii opierają się na informacjach statystycznych z lat 1999-2000. Brak istotnych zmian oraz trwałość zaobserwowanych tendencji w zakresie demografii, gospodarki i finansów publicznych pozwala na ponowne wykorzystanie zebranych informacji do opisu sytuacji bieżącej. Ogólne zmiany zachodzące na przestrzeni lat 2001-2003 zostały podsumowane w części 9 bieżącego rozdziału „Ogólna diagnoza bieżącej sytuacji społeczno gospodarczej”. Skala zmian w latach 2001-2003 nie oddziaływuje na przebieg zjawisk demograficznych, społecznych i gospodarczych dla przyjętego horyzontu czasowego Strategii Rozwoju Powiatu Wysokomazowieckiego. Podsumowanie zebranych informacji dało podstawę do wybrania priorytetowych zadań (tab 2. niniejszego opracowania) z szeregu wyłonionych przez Strategię potrzeb (tab.17 Strategii Rozwoju), które odpowiadają przyjętym celom i realizują określone zadania ze sfery przyjętych działań.
Streszczenie Strategii Rozwoju Powiatu Wysokomazowieckiego
Uwarunkowania geośrodowiskowe
Powiat Wysokomazowiecki obejmuje powierzchnię 1282 km2. Geograficznie położony jest pomiędzy doliną górnego biegu Narwi a rzeką Bug na południu. Jest to obszar nizinny zwany Wysoczyzną Wysokomazowiecką, wchodzącą w skład północnej części Niziny podlaskiej. Od zachodu ogranicza ją linia Czerwonego Boru związana z Międzyrzeczem Łomżyńskim przechodząc w pradolinę rzeki Narew otaczającą wysoczyznę od strony północnej i wschodniej. W bliskim sąsiedztwie położona jest Kotlina Biebrzańska na północy i Wysoczyzna Białostocka na północnym wschodzie. Południe mezoregionu graniczy poprzez starorzecze Nurca z Wysoczyzną Drochicką i Równiną Bielską. Jednostajny lekko pofałdowany krajobraz jest typowy dla obszarów nizinnych. Silniej urozmaicona jest pod tym względem część północno-wschodnia powiatu, gdzie niewielkie morenowe wzgórza są liczniejsze i wznoszą się do 160 m n.p.m. Wysoczyzna stanowi dział wodny Bugu i Narwi. W okolicach Wysokiego Mazowieckiego biorą swój początek niewielkie dopływy Narwi (Jabłonka, Ślina, Rokitnica) i Bugu (Brok Mały i Duży) tworząc lokalną sieć rzeczną o dość dużym współczynniku gęstości. Szczególne walory turystyczne prezentuje przełom rzeki Bug i dolina jej prawobrzeżnego dopływu - Nurca wraz ze starorzeczem stanowiące południowy skraj powiatu Wysokomazowieckiego. W obrębie powiatu nie występują naturalne zbiorniki wód powierzchniowych większych rozmiarów. Dość częste są natomiast oczka śródpolne, i sztuczne zbiorniki przeznaczone na użytek mieszkańców. W okolicach wsi Tybory Kamianka znajduje się sztuczny zbiornik o charakterze rekraacyjnym. Naturalnie ukształtowane mokradła i niezagospodarowane większe systemy torfowo-bagienne nie występują już na tym terenie.
Cechą szczególną Wysoczyzny Wysokomazowieckiej na tle niziny podlaskiej jest stosunkowo dobra jakość gleb skupionych w części środkowej i południowej. Jest to zazwyczaj mozaika gleb brunatnych oraz czarnoziemów kompleksu pszennego dobrego, ukształtowana z glin lekkich i organicznego humusu. Korzystne warunki glebowe stopniowo zanikają w Północnej części powiatu ustępując przewadze gleb lekkich i żwirów. Warunki klimatyczne są typowe dla północno wschodniej Polski. Panuje tu klimat umiarkowany przejściowy z wyraźnym wpływem czynników kontynentalnych, charakteryzujących się surowością warunków. Wynika to z kresowego położenia Niziny podlaskiej w stosunku do innych regionów polski, oraz południkowym ukształtowaniem powierzchni umożliwiającym swobodną wędrówkę kontynentalnych mas powietrza znad północno wschodniej Europy i centralnej Rosji. W rezultacie mamy małą bezwładność termodynamiczną, niższą średnią temperaturę roczną (6,9 0 C) i dużą amplitudę jej zmian na przestrzeni zimy i lata (22 0 C). Okres wegetacyjny jest ściśle związany z temperaturami dobowymi i wynosi 200-210 dni. Jest krótszy średnio o 1-2 tygodnie w stosunku do sąsiedniego Mazowsza i Wyżyny Lubelskiej. Zimy zazwyczaj są mroźne i relatywnie długie. Bardzo niekorzystne dla roślin są wiosenne przymrozki pojawiające się nawet w I połowie maja. Okres występowania przymrozków jest dość długi i trwa w ciągu roku średnio 130-140 dni. Bardzo ważnym elementem klimatycznym jest ilość i rozłożenie opadów. Na podstawie danych lokalnej stacji agrometeorologicznej w Szepietowie średnio w roku notuje się 560-570 mm opadów meteorologicznych, skupionych głównie w okresie od kwietnia do września (60 %). Jest to zjawisko korzystne w aspekcie agrotechnicznym gdyż zaspokaja potrzeby roślin w okresie wegetacji. Okres nasilenia opadów przypada zazwyczaj na lipiec.
Zdecydowanie korzystną cechą klimatyczną Niziny podlaskiej jest dość duże nasłonecznienie. Współczynnik zachmurzenia wynosi 6,4 i jest niższy od współczynnika dla Polski (6,6). Najczęściej zachmurzenia dominują w listopadzie i grudniu.
Szata roślinna związana jest bezpośrednio z jakością środowiska glebowego oraz czynnikami klimatycznymi. Przykładem może być analogia granicy występowania niektórych drzew (dąb bezszypułkowy, jawor, świerk) do przebiegu typowych średniorocznych izoterm. Ze względu na rolniczy charakter powiatu głównymi skupiskami naturalnej roślinności są lasy zagregowane w małe kompleksy indywidualnie funkcjonujące na terenach nieprzydatnych do uprawy. Zazwyczaj są to tereny nadmiernie uwilgocone lub okresowo zalewane tzw. lasy łęgowe. Miejsca o niskiej użyteczności są pokryte wielogatunkowymi lasami o charakterze liściastym tzw. grądami lub lasami iglastymi. Większe skupiska leśne spotykamy w północnej części powiatu. Ważnym elementem świata roślinnego jest Narwiański Park Narodowy, otaczający pradolinę Narwi na północno wschodniej rubieży powiatu. Gatunkowa szata roślinna i zwierzęca regionu nie odróżnia się specyfiką od pozostałych regionów nizinnych Polski.
Mezoregion, podobnie jak całe województwo podlaskie pozbawiony jest surowców mineralnych. W obrębie Powiatu pozyskuje się jedynie kruszywo budowlane. Obecnie istnieje 6 zalegalizowanych i eksploatowanych złóż żwirowych o łącznych zasobach 1284 tys. t. Z bilansu hydrologicznego na dzień 31.12.1999 r. wynika, że Województwo podlaskie dysponuje pokładami wodonośnymi o powierzchni 20180 km2. Ogólny potencjał istniejących zasobów wodonośnych to 73030,2 m3/h co stawia nasze województwo na VII miejscu w kraju pod względem naturalnych zasobów wody pitnej i przemysłowej. W roku 1999 obserwowano wzrost tej wartości o 492 m3/h. Można się domyślać, że niekorzystny poziom opadów w roku 2000 doprowadzi do ujemnych tendencji. Moduł zasobów jest dla województwa mniej korzystny, ustala bowiem poziom zasobów przypadający na 1 km2. Ze względu na stosunkowo niewielkie zaludnienie i uprzemysłowienie makroregionu, nie stwarza to dodatkowych ograniczeń dla rozwoju województwa.
Uwarunkowania Gospodarcze
Region północnej części Podlasia ma charakter rolniczy. Tradycja i szczególne położenie geośrodowiskowe determinowały ten kierunek rozwoju od wczesnych form osadnictwa. Brak naturalnych surowców, stref chronionych ekonomicznie przez państwo, czy obszarów wolnocłowych utwierdza te tendencje, dystansując sektor przemysłowy naszego regionu w stosunku do pozostałych części kraju. Sztucznie wywołany proces industrializacji po II wojnie światowej, okazał się nietrwały i bezsilny wobec zmian ustrojowych końca lat osiemdziesiątych. Restrukturyzacja wiodących zakładów przemysłu lekkiego doprowadziła do destabilizacji lokalnego rynku pracy. Wbrew negatywnym skutkom, naturalny system selekcji sektora przemysłowego doprowadził do wyodrębnienia optymalnych kierunków zgodnych z istniejącymi realiami. Prawidłowość tego procesu potwierdzają sukcesy lokalnych przedsiębiorstw rolno spożywczych - Cukrownia Łapy, PEEPES w Łomży, mleczarnie byłego województwa łomżyńskiego, a także liczne masarnie i inne mniejsze zakłady. Taki wariant umożliwia trwałą symbiozę, okolicznego rolnictwa z przetwórstwem, inspirując z jednej strony do wprowadzania nowoczesnych agro-technologii, zapewniających stałą bazę surowcową z drugiej daje podstawy do zrównoważenia rozwoju obszarów wiejskich pod względem strukturalnym, społecznym i przyrodniczym. Zadaniem gremiów decyzyjnych jest dążenie do utrwalenia tych powiązań oraz pozyskiwanie nowych podmiotów w ramach tak zdefiniowanej symbiozy. Dostępne tym funckjom narzędzia to prywatyzacja, oraz aktywizowanie miejscowego kapitału. Sfera gospodarcza otaczająca tą strukturę będzie stanowić tło kształtowane zmiennością podaży i popytu. W tym kształcie podjęto, również rolę naszego powiatu na forum kształtowania się Strategii Rozwoju Województwa podlaskiego.
Na terenie Powiatu Wysokomazowieckiego zarejestrowano do końca grudnia 2000 roku 3049 podmiotów z czego 2544 to osoby fizyczne, a pozostałe 505 to osoby prawne i jednostki nie posiadające osobowości prawnej. Spółdzielcze formy własności to zaledwie 6 % ilościowego stanu. Świadczy to o niewielkim zaangażowaniu kapitału pochodzenia akumulacyjnego oraz o braku dostatecznych informacji o tej formie samoaktywizowania się mieszkańców. Tylko ta forma może skutecznie uwzględnić żywotne interesy lokalnych środowisk i jednocześnie na tyle skupić rodzimy kapitał by podejmowane działania były konkurencją w świecie powszechnej globalizacji.
W kontekście przedstawionych mechanizmów gospodarczych Powiat Wysokomazowiecki jest przykładem pozytywnych skutków ich działania. Lokomotywą tutejszej gospodarki jest Spółdzielnia Mleczarska MLEKOVITA w Wysokiem Mazowieckiem. Dość duży jak na Podlasie wskaźnik waloryzacji gleb i głębokie rodzinne tradycje rolnicze, wykształciły prężną bazę surowcową obsługującą ponadto Cukrownię w Łapach, Zakłady Przemysłu ziemniaczanego PEEPES, Zakłady Mięsne SOKOŁÓW S.A. w Czyżewie, oraz sieć młynów i niewielkich masarni.
Nieodległa aglomeracja w Białymstoku i Łomży uzupełnia tutejszy rynek usług ubogacając go o niedostępne na tym terenie produkty, stanowiąc jednocześnie potencjalne źródło podaży na potrzeby lokalnej turystyki weekendowej we wszystkich jej postaciach. Jego skala jest bezpośrednio zależna od walorów środowiskowych, a to z kolei skupia zainteresowanie wokół dwóch subregionów naszego powiatu tj: Obszaru Chronionego Krajobrazu Doliny Bugu i Nurca z bezcennym skansenem w Ciechanowcu oraz Narwiańkiego Parku Narodowego z siedzibą w Kurowie obejmującego obiekt pałacowy i słynną pradolinę.
Niestety nawet nieodległe sąsiedztwo większych skupisk nie rozwiązuje w pełni problemów edukacyjnych związanych z dostępnością. Środowisko rolnicze przeważające na naszym powiecie to ludzie bardzo mocno związani z ogromem codziennych obowiązków gospodarskich, a w przypadku gospodarstw rozwijających się są to ludzie młodzi nie przekraczający 45 roku życia. Dotychczasowa specyfika tradycyjnego rolnictwa nie wymagała szczególnego poziomu wiedzy, a duża pracochłonność nie pozwalały na rozwijanie dodatkowych zainteresowań. Obecnie spośród prowadzących gospodarstwa rolne tylko 1,5 % dysponuje wykształceniem wyższym a 16 % posiada wykształcenie średnie (dane z 1996 r.). Po uwzględnieniu potencjalnych możliwości zaistnienia w przyszłych realiach wskaźniki te z pewnością nieznacznie się zwiększą, nie mniej i tak będą niepokojąco niskie. W dobie okresu przedakcesyjnego, na progu rewolucyjnych przekształceń strukturalnych i technologicznych, przyszli właściciele gospodarstw rodzinnych w świetle istniejących założeń to typowi menadżerowie agrobiznesu, dla których narzędzia współczesności będą typowymi środkami produkcji, a komunikacja z otaczającym nas światem wymagać będzie podstaw znajomości języka obcego, tak jak ma to miejsce w krajach rozwiniętych.
Innym zagadnieniem jest sytuacja ludności miejskiej: wciąż zmniejszająca się ilość dotychczasowych miejsc pracy potęguje problem bezrobocia, a brak nowych w połączeniu ze specyfiką lokalnego rynku zmusza młodzież do poszukiwań w większych aglomeracjach wywołując zjawisko selekcji negatywnej. Jej skutkiem jest niedobór ludzi o wysokich kwalifikacjach zawodowych.
Uwarunkowania infrastrukturalne
Warunkiem prawidłowego funkcjonowania każdego organizmu społeczno-administracyjnego jest dostęp do podstawowych środków infrastruktury społecznej. Należą do niej przede wszystkim infrastruktura komunikacyjna, energetyczna, sanitarno-wodociągowa i medialna. Poziom ich dostępności jest wyznacznikiem poziomu socjalnego i miernikiem dobrobytu. W okresie ostatnich lat zauważalne jest zjawisko dynamicznego rozwoju tych sieci na terenie Powiatu Wysokomazowieckiego. Nasilenie zjawisk wynika z postępu technologicznego jaki się obecnie dokonuje, obecnej sytuacji na rynku tego typu usług oraz samego faktu korzystnej lokalizacji powiatu.
Od I połowy XIX wieku, centralną część okolic, stanowiącą dzisiaj administracyjny teren Powiatu Wysokomazowieckiego przecina jedna z najstarszych linii kolejowych w naszym kraju tzw. kolej Warszawsko Petersburska. Jest to obecnie jeden z głównych węzłów komunikacji kolejowej łączący kraje Europy Wschodniej i Północno Wschodniej z pozostałą częścią Kontynentu. Strategiczne położenie tak ważnej linii przebiegającej w bezpośrednim sąsiedztwie miasta Wysokie Mazowieckie i Szepietowa ma bardzo duże znaczenie dla wymiany towarowej i komunikacji osobowej z większymi miastami naszego kraju i zagranicy. Pomimo zmniejszenia się przewozów kolejowych na rzecz transportu samochodowego do dziś kolej Warszawa Białystok jest osią infrastruktury komunikacyjnej naszego regionu. Uzupełniającym ciągiem kolejowym o marginalnym już znaczeniu jest jednotorowa linia Ostrołęka Łapy przebiegająca przez teren gminy Kulesze Kościelne i Sokoły.
Transport drogowy powiatu opiera się na ciągu drogi krajowej nr E-66 Zambrów - Wysokie Mazowieckie- Szepietowo - Brańsk umożliwając ponadregionalne połączenie środkowej i południowej część powiatu, z drogą międzynarodową E-8 a w konsekwencji ze stolicą i pozostałymi regionami naszego kraju. Dzięki takiej lokalizacji Wysokie Mazowieckie, jest też miastem tranzytu dla komunikacji południowej części województwa podlaskiego z Warszawą. Droga wojewódzka nr E-678 stanowi uzupełnienie tego trzonu łącząc bezpośrednio Miasto Wysokie Mazowieckie z Białymstokiem. Północny skraj powiatu styka się z drogą międzynarodową E-8 jednakże dla struktury komunikacyjnej powiatu ma to niewielkie, lokalne znaczenie obejmujące teren gmin Kobylin Borzymy i częściowo Kulesze Kościelne i Sokoły. Istotnym aspektem jest natomiast możliwość rozwoju sieci usług w oparciu o użytkowników tej drogi dając gminie Kobylin Borzymy duży potencjał lokalizacyjny do zagospodarowania.
Lokalny transport gminny i międzygminny obsługuje sieć dróg gminnych i powiatowych. Analizując urządzenie techniczne struktury transportowo komunikacyjnej, trzeba powiedzieć że jej gęstość i lokalizacja niemal całkowicie zaspokaja potrzeby mieszkańców, stawiając Powiat Wysokomazowiecki w korzystnej sytuacji na mapie województwa podlaskiego.
Odmienny jest charakter infrastruktury energetycznej, na który składają się istniejące gazociągi i elektroenergetyczne linie przesyłowe. Najbardziej rozpowszechnionym nośnikiem energii, jest elektryczność. Teren Powiatu Wysokomazowieckiego obsługiwany jest przez Rejon Eenergetyczny Białystok Oddział w Wysokiem Mazowieckiem. Tutaj znajduje się główna rozdzielnia prądu elektrycznego, dostarczanego z ogólnokrajowej sieci energetycznej za pośrednictwem linii przesyłowej o napięciu 110 kV. Przy obecnym stanie poboru, stwarza to rezerwę około 50 % mocy wykorzystywanej energii. Fakt ten zapewnia bezpieczeństwo energetyczne i ułatwia rozwój inwestycyjny regionu.
Sieć gazownicza jest w początkowym etapie rozwoju. Zasilanie przy obecnym stanie potrzeb realizowane jest przez gazociąg doprowadzający gaz z ogólnokrajowej sieci z Białegostoku poprzez Łomżę i Zambrów. Aktualnie z gazu ziemnego korzysta zaledwie 2 % mieszkańców naszego powiatu mieszkających w Wysokiem Mazowieckiem bądź jego okolicach. Możliwości przesyłowe gazociągu określone dla potrzeb potencjalnie wszystkich mieszkańców naszego powiatu, zapewniają 1 % rezerwy przeznaczonej na ewentualne wykorzystanie przez rozwijający się przemysł.
Zagadnienia związane z zaopatrzeniem w wodę realizowane są indywidualnie przez poszczególne jednostki samorządu lokalnego, z głębinowych ujęć wody poprzez lokalną (najczęściej) gminną sieć wodociągową. Z informacji którymi dysponuje Starostwo Powiatowe wynika iż obciążenie istniejących ujęć wody pokrywane jest całkowicie w ramach istniejących stref ochronnych i możliwości ich wykorzystywania. Istniejące potrzeby wodociągowe zrealizowane są na terenie powiatu w prawie 100 % z wyjątkiem gminy Ciechanowiec. Niestety sieci wodociągowe nie stwarzają w systemie z oczyszczalniami ścieków układów zamkniętych gdyż obsługują one tylko 18 % ludności. Obecnie z sieci sanitarnej korzystają mieszkańcy Wysokiego Mazowieckiego, Ciechanowca, Czyżewa oraz częściowo Szepietowa i Sokół. Uzupełnieniem są przydomowe czyszczalnie istniejące na terenie gminy Klukowo. W perspektywie najbliższej przyszłości pojawia się problem zagospodarowania gnojowicy w sposób zgodny z normatywami Unii Europejskiej. Ścieki przemysłowe nie stanowią zagrożenia gdyż w całości poddawane są procesowi oczyszczenia i utylizacji.
Infrastruktura medialna, złożona z sieci kablowych i bezprzewodowych powinna zapewnić mieszkańcom trwały dostęp do informacji oraz umożliwić ich wymianę. Jej elementami są media radiowo-telewizyjne, oraz telefonia przewodowa i komórkowa. Zakres lokalnych stacji radiowo-telewizyjnych obejmuje trwałym zasięgiem cały obszar powiatu wysokomazowieckiego zapewniając dostęp do podstawowych krajowych kanałów informacyjnych jak również odbiór lokalnych programów. Bardzo dobrze jest rozwinięta sieć telekomunikacyjna realizująca wszystkie zgłoszone potrzeby - zależnie od uwarunkowań technicznych w sposób przewodowy lub bezprzewodowy. Jest to wynik funkcjonowania dwóch operatorów TP S.A. oraz Szeptel S.A. . Cennym uzupełnieniem rynku usług telekomunikacyjnych są systemy telefonii komórkowej oparte na 9 stacjach przekaźnikowych rozmieszczonych na terenie powiatu. Taka koncentracja zapewnia dostęp do usług sieci komórkowej na 95 % powierzchni.
Uzbrojenie techniczne powiatu oraz jego lokalizacji w krajowej strukturze poszczególnych nośników stwarza korzystne warunki rozwoju społecznego i gospodarczego.
Ludność - istniejące tendencje i dynamika zmian
Ludność powiatu podlega nieustannym zmianom. Lata 90 to stopniowe zmniejszanie się populacji. Zjawisko to obejmuje jednocześnie całe województwo podlaskie. Szczególnie nasila się w mniejszych jednostkach administracyjnych o typowo rolniczym charakterze. Przykładem jest Powiat Wysokomazowiecki. Przedstawia to rys. 1.
Rys. 1. Ludność Powiatu Wysokomazowieckiego
GUS w Warszawie wg st. na 31 XII.
Obecnie powiat wysokomazowiecki liczy 60389, a więc o ponad 1600 mniej niż odnotowano to w roku 1999.
Przebieg dynamicznych wskaźników przyrostu dających możliwość porównania z tendencjami uśrednionymi dla województwa podlaskiego, jest również silnie zróżnicowany na niekorzyść Powiatu Wysokomazowieckiego Rys 2.
Rys. 2. Wskaźniki dynamiczne na tle województwa
Analizy własne na podstawie materiałów US w Białymstoku
Szukając podłoża tych zjawisk należy wyodrębnić dwa zasadnicze środowiska w obrębie, których one zachodzą (rys. 3). Tempo zmian ilościowych w mieście na przestrzeni lat 1996-1999 jest zdecydowanie szybsze niż na wsi. Mimo to, zarówno w jednym jak i drugim przypadku, są one ujemne.
Rys. 3. Dynamika zmian demograficznych
Analizy własne na podstawie materiałów US w Białymstoku
Uwzględniając ilościowe proporcje ludności miejskiej i wiejskiej w kontekście przedstawionych wyników należy stwierdzić, że głównym czynnikiem determinującym demografię całego powiatu jest środowisko mieszkańców wsi i małych miejscowości.
Rys. 4. Dynamika zmian demograficznych na wsi
Analizy własne na podstawie materiałów US w Białymstoku
Rys. 5. Dynamika zmian demograficznych w mieście
Analizy własne na podstawie materiałów US w Białymstoku
Obserwowane tendencje są wypadkową przyrostu naturalnego i wskaźnika migracji. Ich rozkład na przestrzeni omawianego okresu (rys. 4 i 5) kształtuje szereg podstawowych wniosków opisujących zjawiska społeczne w Powiecie Wysokomazowieckim.
1 Ludność powiatu Wysokomazowieckiego zmniejsza się w tempie szybszym niż populacja całego województwa podlaskiego
2 Największe oddziaływanie na skalę procesów zachodzących w Powiecie Wysokomazowieckim, oraz ich recesywny charakter ma wciąż pogłębiające się ujemne saldo migracji ze wsi i małych miejscowości
3 Przyrost naturalny wbrew istniejącym opiniom jest kilkakrotnie wyższy w mieście niż na wsi. Niemniej na wsi jest on bardziej stabilny i niezależny. Można to wyjaśnić wiążąc wyniki agregacji wiekowej mieszkańców obu środowisk. Statystyczni mieszkańcy miasta są średniowiekowo młodsi od swych rodaków na wsi. Uwzględniając fakt, iż wskaźniki urodzeń (rys. 6) są wyższe na wsi, można stwierdzić, że powodem takiego zróżnicowania wielkości przyrostu naturalnego jest ujemne saldo migracji ze wsi obejmujące głównie ludzi młodych rozpoczynających dojrzałe życie zawodowe i rodzinne.
Rys. 6. Wskaźniki urodzeń na 1000 mieszkańców na tle różnych środowisk
GUS w Warszawie
Najbardziej fundamentalnym czynnikiem jest wskaźnik urodzeń. Jest on wyższy od średniej w województwie podlaskim. Tendencje są jednak, również malejące i mają charakter narastający. Największy spadek urodzin miał miejsce w 1999 roku i objął głównie środowisko miejskie naszego powiatu. W stosunku do roku 1999 ilość urodzin zmniejszyła się w roku 2002 o 127.
Społeczność wiejska nie ulega tak silnie wpływom warunków socjotechnicznych w tym aspekcie. Poziom urodzeń nie pokazuje głębi poszczególnych zagadnień, posiada jednak dużą bezwładność, i poprzez to wywiera trudnoodwracalne skutki. Jego oddziaływanie ujawnia się w demograficznych prognozach przez wiele lat.
Miarodajność sformowanych wniosków potwierdzają prognozy GUS (rys. 7), obejmujące trzy najbliższe dekady. Zgodnie z nimi tempo zmniejszania się populacji stale będzie się pogłębiać (rys. 7). W kontekście naszego powiatu zostanie ono dodatkowo obciążone niekorzystnym saldem migracji typowym dla powiatów rolniczych. Po względnym ustabilizowaniu się proporcji miasto -wieś pod koniec lat trzydziestych zahamuje się spadkowa dynamika naszego powiatu. Wojewódzkie charakterystyki załamią się drastycznie co podkreśla ich stały związek z natężeniem przepływu ludności wiejskiej do dużych ośrodków miejskich. Reasumując udział mieszkańców naszego powiatu w populacji całego województwa zmniejszy się w ciągu trzydziestu lat z 5 do 4% (rys. 7)
Rys. 7. Prognoza ludności powiatu na tle województwa
GUS w Warszawie
Rys. 8. Tendencje zmian na tle województwa
GUS w Warszawie
Wchodzenie wyżu demograficznego w strefę osób wieku produkcyjnego zaowocuje długoplanowym wzrostem udziału tego środowiska na tle społeczności naszego powiatu. Zgodnie z prognozami GUS apogeum będzie przypadać około roku 2015 (rys 9).
Rys. 9. Struktura wiekowa ludności w Powiecie Wysokomazowieckim - obraz skumulowany
GUS w Warszawie wg stanu na 31 XII.
Odmiennie przebiega natomiast charakterystyka udziału osób w wieku przedprodukcyjnym. Stosunkowo niewielki przedział czasowy obejmujący tą grupę oraz jej bezpośredni związek ze wskaźnikiem urodzeń powodują, że od połowy lat dziewięćdziesiątych, gdy obserwowano demograficzną recesję, dział tej grupy systematycznie się zmniejsza. Dalszy drastyczny spadek udziału tej grupy w ogólnej populacji mieszkańców może jest być wynikiem założeń do omawianej prognozy wskazującym możliwość kontynuacji i pogłębiania się ujemnych trendów w statystyce urodzeń.
Grupa poprodukcyjna prezentuje dużą stabilność. To wypadkowa bardzo wielu nałożonych na siebie czynników pojawiających się na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat. Dopiero ostatnia dekada lat objętych prognozą przynosi wzrost udziału tej grupy.
Oświata
Szkolnictwo to jedna z najistotniejszych dziedzin infrastruktury społecznej. Na terenie Powiatu Wysokomazowieckiego znajdują się 43 szkoły podstawowe i 11 gimnazjalnych. Zdecydowana większość to placówki zlokalizowane na terenach wiejskich. Zmniejszająca się ilość uczniów tych szkół powoduje ograniczenie ilości czynnych placówek. W roku 1997 zamknięto jedną szkołę natomiast w roku 1999 zrezygnowano z 9.
Rys. 10. Symulacja ilości młodzieży w wieku gimnazjalnym na przestrzeni 1999-2012 wg rocznika urodzeń
Starostwo Powiatowe w Wysokiem Mazowieckiem
Zgodnie z rozkładem ilościowym wg rocznika urodzeń wynika, że od kilku lat szkoły średnie weszły w okres pogłębiającego niżu demograficznego. Zgodnie z istniejącymi tendencjami i prognozami GUS, będzie to proces długotrwały.
Rys. 11. Symulacja ilości młodzieży w wieku ponadgimnazjalnym na przestrzeni 1999-2015 wg rocznika urodzeń
Starostwo Powiatowe w Wysokie Mazowieckiem
W Powiecie Wyskomazowieckim, istnieje dobrze rozwinięta sieć publicznych szkół ponadgimnazjalnych, umożliwiając dalsze kształcenie młodzieży kończącej edukację w szkole podstawowej. Zapewniają one miejsca dla 60-70 % absolwentów szkół gimnazjalnych na poziomach zasadniczym, średnim zawodowym i ogólnokształcącym. W roku 2001 nie przewidziano naboru do szkół ponadpodstawowych ze względu na brak rocznika kończącego szkoły podstawowe. Lata poprzednie 1999 i 2000 to przejście wyżu demograficznego do szkół ponadpostawowych.
W roku 1999 przygotowano miejsca dla 75 %, a w 2000 dla 85 % młodzieży kończącej 8 klasy szkół podstawowych. Łączna ilość miejsc przygotowanych w 2000 roku to 978.
Na terenie powiatu funkcjonuje 6 zespołów szkół ponadgimnazjalnych. System szkolenia ogólnokształcącego jest prowadzony przez 4 z nich: Zespół Szkół Ogólnokształcących i Zawodowych w Ciechanowcu, Zespół Szkół Ogólnokształcących i Zawodowych w Czyżewie, Zespół Szkół Ogólnokształcących w Wysokiem Mazowieckiem oraz Zespół Szkół Rolniczych w Krzyżewie. Kształcenie zawodowe w zakresie średnim i zasadniczym odbywa się w 5 szkołach i realizowane jest przez wymienione placówki: Zespół Szkół Zawodowych w Wysokiem Mazowieckiem, Centrum Kształcenia Zawodowego w Wysokiem Mazowieckiem, Zespół Szkół Rolniczych w Krzyżewie, Zespół Szkół Ogólnokształcących i Zawodowych w Ciechanowcu oraz Zespół Szkół Ogólnokształcących i Zawodowych w Czyżewie.
Biorąc pod uwagę odsetek na grupie wszystkich absolwentów 2000 r. tylko 32 % młodzieży podejmuje naukę na studiach wyższych, a dalszych 10 % na studiach licencjackich. Spośród wymienionych szkół, to licea ogólnokształcące najskuteczniej przygotowują uczniów do nauki w szkołach wyższych średnio z ich grona na studia decyduje się około 60 %uczniów.
Odpowiedzią na potrzeby zmieniającego się rynku pracy jest Centrum Kształcenia Zawodowego w Wysokiem Mazowieckiem, które obok kształcenia zawodowego młodzieży przejęło rolę organizatora szkoleń i kursów dla dorosłych zainteresowanych możliwością zmiany lub rozwoju dotychczasowych kwalifikacji.
Komunikacja
Sieć komunikacji drogowej jest w Powiecie Wysokomazowieckim dosyć silnie rozwinięta. Na 100 km² przypada około 74 km dróg o twardej nawierzchni . Lokalną sieć drogową tworzą głównie drogi gminne 761 km i powiatowe 591 km - pozostałe stanowią tylko 7 %. Nawierzchnia utwardzona przeważa na drogach powiatowych (około 84 %), i pokrywa ogólnie 61 % powierzchni łącznej dróg na terenie powiatu, w skali województwa nawierzchnie utwardzone na drogach powiatowych gminnych i wojewódzkich łącznie stanowią 57 % ich długości.
Rys. 12. Drogi lokalne na terenie poszczególnych powiatów w województwie podlaskim
Starostwo Pow. w Wys. Maz. 2002 r
Jednak analiza stanu technicznego dróg wskazuje na konieczność poniesienia ogromnych nakładów na ich modernizację, przekraczających możliwości gmin i powiatu.
Dynamiczny rozwój transportu samochodowego na początku lat 90 tych doprowadził do intensywnego zużywania się istniejących nawierzchni.
Dotyczy to szczególnie dróg powiatowych mających charakter regionalny. Zgodnie ze sporządzonym długoterminowym programem poprawy sieci dróg powiatowych w 2002 r., blisko 96 km dróg powiatowych wymaga modernizacji, a 141 odnowienia.
Rys. 13. Drogi Powiatowe na terenie poszczególnych gmin powiatu
Starostwo Pow. w Wys.Maz.2002 r.
W ciągu ostatnich czterech lat (2000-2003) dokonano modernizacji nawierzchni o długości około 78 km.
Rys. 14. Użytkownicy rejestrowani w Starostwie Powiatowym w Wysokiem Mazowieckiem
Starostwo Pow. w Wys. Maz.
Ilość korzystających z dróg przypadająca na długość połączeń drogowych jest porównywalna z wielkością dla województwa podlaskiego chociaż jest nieco niższa - wynosi 19 uczestników na km bieżący połączeń. Wartość ta jest jednak bardzo dynamiczna i ustawicznie wzrasta.
Bezrobocie
Konsekwencją zmniejszenia się ilości miejsc pracy, restrukturyzacji rolnictwa oraz powiększania się grupy wieku produkcyjnego jest wzrastające bezrobocie. Ogólną sytuację w tej dziedzinie obrazuje stopa bezrobocia.
Rys. 15. Stopa bezrobocia na przestrzeni lat 1990-2003
PUP Wysokie Maz.
Wg bieżących informacji, w 2002 roku wskaźnik bezrobocia wynosił 10,3 % a na koniec 2003 r. wyniósł 10 %.
Osoby bezrobotne zamieszkałe na wsi stanowią ponad 60 % ogółu bezrobotnych (województwo 37%). Rejestrowana stopa bezrobocia na wsi jest nieco niższa niż wśród mieszkańców miast (ok. 2%). Biorąc jednak pod uwagę proporcję zaludnienia i problem bezrobocia ukrytego można stwierdzić, że brak pracy w równym stopniu dotyka mieszkańców miasta jak i wsi.
Rys. 16. Występowanie bezrobocia- lokalizacja
PUP Wysokie Mazowieckie
Największy odsetek bezrobotnych to ludzie młodzi głównie absolwenci rozpoczynający życie zawodowe. Jak wynika z zebranych informacji ilość bezrobotnych jest odwrotnie proporcjonalna do reprezentowanego przez nich wieku. Strukturalnie ludzie pomiędzy 18 a 24 rokiem życia stanowią około 40 % ogółu bezrobotnych.
Rys. 17. Struktura bezrobocia wg wieku lata 1995-2003
PUP Wysokie Mazowieckie
Rys. 18. Struktura bezrobocia wg poziomu wykształcenia
PUP Wysokie Mazowieckie
Istotnym elementem wpływającym na możliwość znalezienia odpowiedniej pracy jest wyuczony bądź wcześniej wykonywany zawód. W roku 2003 przekrój strukturalny przez grupę bezrobotnych wykazywał największy udział osób nieposiadających kwalifikacji zawodowych lub tych, które bliżej nie potrafiły ich określić. Na przestrzeni ostatnich 6 lat struktura zawodowa wśród bezrobotnych była zmienna. Najbardziej zwiększyła swój udział grupa nieposiadająca kwalifikacji zawodowych. Bezrobocie powiększyło się znacznie w branży mechanicznej i metalowej oraz w gronie pracowników biurowych. Zmniejszenie nastąpiło w grupie osób o niskich kwalifikacjach zawodowych, a także w budownictwie i wśród kierowców. Rynek pracy w naszym powiecie jest, zatem bardziej chłonny dla pracowników o niewielkich oczekiwaniach niewiążących się ambicjonalnie z wykonywanym zawodem.
Zjawisko bezrobocia można również określić jakościowo. Daje to wyobrażenie o głębi istniejącego zjawiska oraz o skutkach społecznych, jakie może ono wywoływać zarówno w aspekcie socjalnym jak i psychologicznym. Szczególnym i bardzo negatywnym zjawiskiem jest lawinowe zmniejszanie się osób bezrobotnych z prawem do zasiłku. Drugim równie istotnym aspektem jest narastanie tzw. bezrobocia wieloletniego. Wykształca ono społeczną apatię trwale pozbawiając możliwości rozwoju dotkniętych nią grup.
Skomplikowana sytuacja polskiej gospodarki oraz złożoność procesów przekształceniowych nie pozwalają na dokonywanie prognoz w dziedzinie rynku pracy. Zgodnie z istniejącą prognozą demograficzną, w ciągu najbliższych 5 -10 lat ilość osób pozostających w wieku produkcyjnym zwiększy się o około 500-1000 osób. Można, więc stwierdzić, iż większa część z nich to ludzie niezwiązani bezpośrednio z rolnictwem. Dodatkowo migracja ze wsi do miast oraz przekształcenia zawodowe zmuszą około 10 % dotychczasowych mieszkańców wsi do zmiany zawodu. Łącznie w ciągu najbliższych 5 lat pojawi się deficyt około 4000 miejsc pracy na lokalnym rynku.
Ogólna diagnoza bieżącej sytuacji społeczno gospodarczej
Oparta na rolnictwie gospodarka wykazuje ożywienie wymuszone frontem zmian strukturalnych wprowadzanych w sektorze rolnictwa. Niestety zmiany dokonują się kosztem środków wcześniej zakumulowanych lub niskooprocentowanych kredytów dla rolnictwa powodując znaczne obniżenie płynności finansowej. Zmiany zazwyczaj nie wiążą się z poprawą dochodowości gdyż w znacznym stopniu skupiają się na dostosowaniu warunków prowadzenia działalności rolniczej do wymogów Unii Europejskiej w obszarze ochrony środowiska, higieny, i systemie ewidencji gospodarstw rolnych. Zgodnie z obowiązującym Sektorowym Programem Operacyjnym Restrukturyzacji i Modernizacji Sektora Żwynościowego i Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Planem Rozwoju Obszarów Wiejskich poniesione wydatki powinny zostać częściowo zrekompensowane formami dotacji i pomocy finansowej. Średnia powierzchnia gospodarstwa rolnego wzrosła do 13,02 ha przy jednoczesnym zmniejszeniu się ilości gospodarstw rolnych do 8556 .Na szczególną uwagę zasługuje wzrost o 80 % liczby specjalistycznych gospodarstw z bezpośrednim odbiorem mleka.
Śladem zmian w rolnictwie zmienia się także gospodarczy obraz powiatu. Rozrasta się sektor usługowy realizując potrzeby rynku rolnego i przetwórczego. Również skala przetwórstwa nadąża za wzrostem produktywności. Główny zakład mleczarski MLEKOVITA w Wysokiem Mazowieckiem zwiększyła ilość przetwarzanego mleka o ponad 25 %.
Rys. 19. Struktura podmiotów zarejestrowanych w systemie regon wg rodzaju działalności
Starostwo Powiatowe 2003 r
W świetle tych zjawisk można zauważyć wolno zmniejszające się bezrobocie które jest bardziej wyrazem jego stabilizacji niż poprawy warunków gospodarczych zwłaszcza jeżeli w dalszym ciągu zgodnie z założeniami towarzyszy mu tzw. bezrobocie ukryte, które ze względu na rolniczy charakter powiatu może mieć znaczne rozmiary.
Analizując sytuację demograficzną szczególną uwagę należy zwrócić na fakt, że ilość mieszkańców powiatu wysokomazowieckiego zmniejszyła się o 1813 przy jednocześnie postępującym spadku ilości urodzeń - 127 sytuacja utrwala też wynikające stąd tendencje w perspektywie szerszego horyzontu czasowego dotyczące zmniejszania się ilości młodzieży w wieku ponadgimnazjalnym (obecnie 3210) co świadczy o zmniejszeniu się (o 1184) w stosunku do roku 2000 oraz negatywnej charakterystyki podziału na grupy aktywności zawodowej.
W ciągu ubiegłych 4 lat tempo rozprzestrzeniania się sieci infrastrukturalnych zwiększyło się do czego w znacznym stopniu przyczyniła się asymilacja funduszy przedakcesyjnych. Wyremontowano ponad 78 km dróg powiatowych, rozwija się sieć kanalizacyjna na terenie gmin Sokoły, Szepietowo, Czyżew i Ciechanowiec.
Na podstawie przytoczonych informacji można przewidywać że działalność inwestycyjna powiatu będzie rozwijała się w stronę podnoszenia jakości w obrębie istniejącej infrastriktury zarówno w dziedzinie oświaty (np: budowa sal gimnastycznych, urządzanie i wyposażanie istniejących pracowni) jak również w zakresie budowy i utrzymania dróg (modernizacja i przebudowa istniejących połączeń.
Budżet i działalność inwestycyjna
Powiat to struktura funkcjonująca od niedawna. Szereg zmian administracyjnych bezpośrednio oddziaływujących na budżet w połączeniu z trudną sytuacją finansową państwa uniemożliwia formułowanie wieloletnich prognoz finansowych.. Przedstawiony niżej budżet powiatu zrealizowano w roku 2003. Poziom dochodów umożliwił całkowite pokrycie wydatków przy nieznacznym 0,5 % deficycie do wielkości zrealizowanych wydatków. Deficyt został pokryty ze środków zakumulowanych w latach ubiegłych.
Rys. 20. Dochody i wydatki Powiatu Wysokomazowieckiego
Starostwo Powiatowe w Wysokiem Mazowieckiem 2004 r.
Na dochody powiatu złożyły się przede wszystkim subwencje budżetowe (66 %) dotacje (26 %) oraz dochody własne (9%). Łączna wielkość środków w dyspozycji zarządu powiatu wyniosła po wyłączeniu dotacji celowych 20510635. Ogólnie - poziom dochodów na 1 mieszkańca wyniósł 457 i w stosunku do roku 2000 zmniejszył się o 37 zł. W obrębie posiadanych środków realizowano zadania ustawowe i zlecone z zakresu administracji państwowej ( 13 % wydatków), zadania wynikające z umów i porozumień (2 % wydatków), a przede wszystkim zadania własne Powiatu pochłaniające pozostałe 85 %.
Wydatki podzielono także wg kategorii rachunkowych (rys. 12).
Starostwo Powiatowe w Wysokiem Mazowieckiem 2004 r.
Ponad 81 % wydatków to koszty bieżące związane z funkcjonowaniem wszystkich powiatowych struktur - Szkoły Ponadgimnazjalne, Straż, Inspektoraty Powiatowe, Powiatowy Urząd Pracy, Starostwo Powiatowe. Są nimi także koszty zadań własnych zleconych innym instytucjom. Drugą kategorią są wydatki inwestycyjne stanowiące 18,6 % wszystkich wydatków. Średnio na inwestycje przeznacza się około 5 mln zł rocznie przy czym należy zwróćić uwagę że na ten cel otrzymano dodatkowe dofinansowanie z Programu SAPARD oraz z Kontraktu Wojewódzkiego w wysokoąci ponad 1,15 mln zł. Jak więc widać bazowy poziom wydatków inwestycyjnych oparty wyłącznie na środkach należnych z tytułu realizowanych zadań oraz na dochodach własnych i dochodach podatkowych powiatu wysokomazowieckiego umożliwia wyasygnowanie około 4 mln. złotych na cele inwestycyjne rocznie co dodatkowo umożliwia pozyskanie dalszych środków finansowych w ramach funduszy przedakcesyjnych.
Przygniatająca dysproporcja wydatków bieżących nad wartością dokonanych inwestycji jest cechą naturalną. Wielkość inwestycji w powiecie wysokomazowieckim kwalifikuje go od wielu lat w czołówce powiatów ziemskich.
Obraz kosztów przedstawiający, dziedziny, w których powiat realizuje najważniejsze zadania przedstawia rysunek poniżej.
Opracowanie własne 2004 r.
Uzupełnieniem jest struktura wydatków wg tych samych kategorii.
Rys. 23. Struktura wydatków wg dziedzin
Opracowanie własne 2004 r.
Hierarchia priorytetów w zakresie inwestycji jest niezmienna do roku ubiegłego. Głównym ich przedmiotem są przedsięwzięcia związane z utrzymaniem i modernizacją dróg powiatowych (72% wartości wszystkich wydatków inwestycyjnych), a w dalszej kolejności szkoły ponadgimnazjalne (12%), ochrona zdrowia (9 %) i bezpieczeństwo publiczne.
Rys. 24. Struktura wydatków inwestycyjnych wg dziedzin
Opracowanie własne 2004 r.
Struktura budżetu kształtowała się od podstaw w ciągu ostatnich 5 lat pod wpływem surowych realiów okresu początku reform i procesów przedakcesyjnych. Wyniki rzeczowe (reorganizacja systemu ochrony zdrowia, oddłużenie szpitala, inwestycje drogowe, budowa CKZ i oświatowe) w kontekście osiągnięć innych samorządów powiatowych, pozytywnie zweryfikowały przyjęty system finansowania. Wielopłaszczyznowa struktura budżetu ma stabilny charakter, i umożliwia projekcję przepływów pieniężnych w ciągu najbliższych lat przy założeniu . Daje to podstawę, do określenia możliwości inwestycyjnych powiatu a także stopnia realizacji celów przyjętych w strategii (tab.1).
Tab. 1. Tabela finansowa na lata 2001-2008
| Lp. | Wyszczególnienie | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 |
| 1. | Dochody ogółem | 34 708 124,- | 31390080,00 | 27 596 698,- | 29710439,00 | 30007543,39 | 30307618,82 | 30610695,01 | 31222908,91 |
|
| dotacje inwestycyjne |
| 630000,00 | 1115000,00 | 4308675,15 | 8626954,50 | 2765416,00 | 500000,00 | 1000000,00 |
| 2. | Wydatki ogółem | 34 262 720,- | 32 478 919,- | 27 738 022,- | 33258702,80 | 37908869,60 | 32081562,75 | 30641861,98 | 32216792,32 |
|
| - wydatki bieżące | 27 304 529,- | 25 779 946,- | 22 581 222,- | 24196589,00 | 25890350,23 | 27702674,75 | 29641861,98 | 31716792,32 |
|
| - wydatki inwestycyjne | 6 958 191,- | 6 698 973,- | 5 156 800,- | 9062113,80 | 12117419,37 | 5178888,00 | 1000000,00 | 500000,00 |
| 3. | Wynik finansowy | 445 404,- | -1 088 839,- | -141324,00 | 760411,35 | 626728,29 | 191472,08 | 468833,03 | 6116,60 |
| 4. | Kredyty i pożyczki |
| 60 000,- | 100 000,- | - | - | - | - | - |
|
| - spłata rat pożyczek i kredytów | - | - | 51 000,- | 50 000,- | 50 000,- | - | - | - |
|
| - spłata odsetek |
|
|
|
|
|
|
|
|
| 5. | Umorzone pożyczki | - | - | 9000,00 | - | - | - | - | - |
| 6. | Kwota udzielonych poręczeń | - | - | - | - | - | - | - | - |
Cele i zadania przyjęte w Strategii Rozwoju Powiatu Wysokomazowieckiego
Motto Strategii Rozwoju Powiatu Wysokomazowieckiego brzmi:
Umożliwienie mieszkańcom godnych i stabilnych warunków życia, zachęcających do gospodarczej aktywności i intelektualnego rozwoju.
Motto jest utożsamione z następującymi priorytetami:
ograniczenie bezrobocia, rozwój gospodarczy, wzrost poziomu wykształcenia, poprawa warunków bytowych, walka z patologiami.
Motto będzie realizowane w szczególności przez cele strategiczne:
I Nowoczesne rodzinne gospodarstwa rolne, zaspokajające potrzeby bytowe rodziny głównym stymulatorem dalszego wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich.
II Rozwinięty przemysł rolno przetwórczy, wykorzystujący podstawowe walory gospodarcze i komunikacyjne Powiatu, jako podstawowe źródło nowych miejsc pracy oraz ekonomiczny katalizator rolniczego potencjału.
III Usługi, drobna wytwórczość, handel i turystyka, wykorzystujące lokalną przedsiębiorczość, jako uzupełnienie podstawowych dziedzin gospodarki
IV Rozwinięta infrastruktura techniczna i społeczna, przyjazna mieszkańcom i środowisku
V Bezpieczeństwo mieszkańców - wolne od aktów przemocy, patologii społecznych i zagrożeń ekologicznych
Rozwinięciem są cele pomocnicze:
W obrębie Celu I
1. Poprawa sytuacji ekonomicznej gospodarstw rolnych.
2. Podniesienie kwalifikacji w zakresie zarządzania nowoczesnym gospodarstwem rolnym.
3. Rozwój infrastruktury wiejskiej odpowiadającej potrzebom nowoczesnych gospodarstw towarowych.
W obrębie Celu II
4. Wspieranie lokalnych przedsięwzięć.
5. Aktywizowanie miejscowego kapitału
6. Pozyskiwanie inwestorów z zewnątrz.
W obrębie Celu III
7. Aktywizacja zawodowa mieszkańców wsi
8. Wspieranie aktywności gospodarczej w dziedzinie handlu, usług i agroturystyki
W obrębie Celu IV
9. Poprawa właściwości komunikacyjnych
10. Ochrona środowiska przed zanieczyszczeniami
11. Poprawa jakości i dostępności oświaty
12. Poprawa dostępności usług medycznych i opieki społecznej
13. Upowszechnienie walorów kultury, sportu i lokalnej turystyki,
14. Podniesienie jakości obsługi administracyjnej mieszkańców do współcześnie przyjętych standardów.
W obrębie Celu V
15. Poprawa bezpieczeństwa cywilnego.
16. Rozwój środków technicznych ratownictwa medycznego, drogowego, chemicznego i przeciwpożarowego.
Opis projektów przeznaczonych do realizacji w latach 2004-2006
Kryteria Selekcji
Nadrzędnym priorytetem jest możliwie najszersze wykorzystanie funduszy strukturalnych oraz środków pochodzących z bużdetu państwa. Pierwszoplanowe stają się projekty mogące skutecznie pozzyskać dofinansowanie w ramach programu ZPORR zarządzającego wydatkowaniem Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego EFRR oraz Europejskiego Funduszu Społecznego EFS lub w ramach pozyskania środków z rezerw buzętu państwa bądź Kontraktu Wojewódzkiego w latach 2004-2006. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego jest głównym źródłem dofinansowania infrastrukturalnych projektów inwestycyjnych w ramach funduszy strulturalnych. Działalność funduszu opiera się na zasadzie dodatkowości określającej max. udział dofinansowania w kosztach realizacji projektu. Skłania to potencjalnych beneficjentów do zapewnienia środków własnych.
Skala działalnośći inwestycyjnej powiatu określona jest więc głównie jego możliwościami finansowymi. Polem selekcji objęto zadania przedstawione w Strategii Rozwoju Powiatu Wysokomazowieckiego (tab. nr 17). Zgłoszone zadania poddane zostały konsultacji społecznej i instytucjonalnej. Podstawą ich weryfikacji była merytoryczna ocena oraz spójność z celami przyjętymi w strategii. Można więc powiedzieć że ściśle odpowiadają i realizują przyjęte założenia w perspektywie długoplanowej oraz są akceptowane społecznie.
Podstawowym kryterium wyboru projektów do realizacji w ramach Pogramu Rozwoju Lokalnego 2004-2006 są :
- Spójność z celami i kierunkami realizowanymi przez poszczególne priorytety ZPORR lub innych programów współfinansujących.,
- Zgodność z celami Strategii Rozwoju Województwa Podlaskiego,
- Kontynuacja - realizacja projektów w ramach wcześniej rozpoczętych inwestycji,
- Skala oddziaływania na rozwój lokalny w kontekście realizacji celów Strategii Rozwoju Powiatu Wysokomazowieckiego,
- Gotowość realizacyjna,
- Komplementarność z innymi projektami,
- Realna możliwość pozyskania dodatkowych środków wzmacniających udział własny,
- Istnienie warunków wyższej konieczności - sytuacje losowe, nieoczekiwane zmiany obowiązujących aktów prawnych itp. uzasadnione słusznym efektem ekonomicznym.
Szczegółowe zestawienie projektów inwestycyjnych realizowanych w latach 2004-2006
Tab. 2. Projekty inwestycyjne przeznaczone do realizacji w okresie 2004-2006
| L.p. | Określenie projektu
Termin realizacji | Podmiot uprawniony (Podmiot wdrażający) | Przewidywana wartość projektu | Otrzymane bądź przewidywane dofinansowanie | Efekty rzeczowe | Zakres robót | Powiązanie z celami strategii/pozycja z tabeli 17 Strategii Rozwoju/ Potencjalne źródło współfinansowania | |
| 1. | Przebudowa drogi powiatowej nr 2058B Kulesze Kościelne - Gołasze Mościckie - Tybory Kamianka w lokalizacji 4+840-9+160 2004 | Zarząd Dróg Powiatowych | 1269864,22 | w tym udział SAPARD 627693,88 | Długość przebudowywanej drogi: 4,320 km | Droga w części gruntowa, a w części o nawierzchni żwirowej. Inwestycja obejmuje wykonanie nasypów, podbudowy, wzmocnienie istniejącej nawierzchni pospółką zagęszczoną mechanicznie i odwodnienie drogi. Nawierzchnia dwuwarstwowa (3+3 cm) z masy bitumicznej grysowo-żwirowej. Zagęszczenie poboczy pospółką zagęszczoną mechanicznie. Szerokość jezdni 5,0 m. | Cele I/3, II/4, III/7, III/8, IV/9, IV/11 Tabela 17 poz.9
Współfinansowanie Program SAPARD
Projekt w trakcie realizacji
| |
| 2. | Przebudowa drogi powiatowej nr 2074B Wysokie Mazowieckie - Bryki - Dąbrowa Wielka - Dmchy Bąbole w lokalizacji 2+735-6+953 (2004) | Zarząd Dróg Powiatowych | 1115873,96
| w tym udział SAPARD 557490,63 | Długość przebudowywanej drogi: 4,218 km | Droga w części gruntowa, a w części o nawierzchni żwirowej i brukowej. Inwestycja obejmuje wykonanie nasypów, podbudowy, wzmocnienie istniejącej nawierzchni pospółką zagęszczoną mechanicznie i odwodnienie drogi. Nawierzchnia dwuwarstwowa (2+3 i 3+3 cm) z masy bitumicznej grysowo-żwirowej. Zagęszczenie poboczy pospółką zagęszczoną mechanicznie. Szerokość jezdni 5,0 m. | Cele I/3, II/4, III/7, III/8, IV/9, IV/11 Tabela 17 poz.9
Współfinansowanie Program SAPARD
Projekt w trakcie realizacji
| |
| 3. | Przebudowa drogi powiatowej nr 2084B Czyżew Siedliska - Godlewo Piętaki - Sienica Lipusy w lokalizacji 0+000-2+037 (2004) | Zarząd Dróg Powiatowych | 558992,87
| w tym udział SAPARD 279105,14 | Długość przebudowywanej drogi: 2,037 km | Droga w części gruntowa, a w części o nawierzchni żwirowej. Inwestycja obejmuje wykonanie nasypów, podbudowy, wzmocnienie istniejącej nawierzchni pospółką zagęszczoną mechanicznie i odwodnienie drogi. Nawierzchnia dwuwarstwowa (2+3 cm) z masy bitumicznej grysowo-żwirowej. Zagęszczenie poboczy pospółką zagęszczoną mechanicznie. Szerokość jezdni 4,0 m. | Cele I/3, II/4, III/7, III/8, IV/9, IV/11 Tabela 17 poz.9
Współfinansowanie Program SAPARD Projekt w trakcie realizacji
| |
| 4. | Modernizacja drogi powiatowej nr 2077B Plewki - Dabrowa Moczydły - Klukowo - Kuczyn - Ciechanowiec w lokalizacji 0+000-1+452 i 6+922- 9+400 (2004 r.) | Zarząd Dróg Powiatowych | 1500000,-
| 800000,- | Długość przebudowywanej drogi: 3,930 km | Fragment kluczowego dla powiatu ciągu drogowego o zdegradowanej nawierzchni. Brak należytych parametrów technicznych. Brak należytego odwodnienia. Wymaga przebudowy poprzez wzmocnienie podbudowy pospółką zagęszczaną mechanicznie, wyrównanie mieszanką mineralno-asfaltową standard II w ilości 0,75 kg/m2, wykonania nawierzchni o grubości 4 cm z mieszanki mineralno- asfaltowej, kształtowanie i zagęszczanie poboczy, budowa należytego odwodnienia. Projektowana szerokość jezdni 6m | Cele I/3, II/4, III/7, III/8, IV/9, IV/11
Tabela 17 poz.9
Wnioskowanie z Kontraktu Wojewódzkiego | |
| 5. | Integracja sieci komunikacyjnej Powiatu Siemiatyckiego i Wysokomazowieckiego: Przebudowa drogi powiatowej nr 1700B relacji Brańsk - Pobikry - Perlejewo - Granne dł. 12,130km oraz nr 1698B Spieszyn-Koryciny-Czaje Wólka dł. 0,571km o łącznej długości 12,701km (2004-2006 r.) | Projekt wnioskowany przez Powiat Siemiatycki Podnae niżej wartości dotyczą kosztów modernizacji w obrębie powiatu Wysokomazowieckiego | 2623890,- | 1948567,- | Długość drogi wg całego projektu 12,703 km Długość przebudowywanej drogi: w obszarze powiatu wysokomazowieckiego 7,150 km | Droga położona na gruncie podmokłym i przełomowym, mocno wyeksploatowana. Ciągu korekta niwelety podłużnej drogi. Wzmocnienie istniejącej nawierzchni brukowcowej pospółką zagęszczaną mechanicznie. Należyte odwodnienie drogi. Wykonanie nawierzchni bitumicznej dwuwarstwowej (4+4cm) grysowo - żwirowej. Utwardzenie poboczy drogi pospółką zagęszczaną mechanicznie. Istniejąca szerokość korony drogi 8,0m, nawierzchni 5,0m. | Cele I/3, II/4, III/7, III/8, IV/9, IV/11 Tabela 17 poz.9
Współfinansowanie: ZPORR - Priorytet I - Rozbudowa i modernizacja infrastruktury służącej wzmacnianiu konkurencyjności regionów Działanie 1 - Modernizacja i rozbudowa regionalnego układu transportowego | |
| 6. | INTEGRACJA DRÓG POWIATOWYCH Z SIECIĄ DRÓG KRAJOWYCH i WOJEWÓDZKICH
2004 R.-2006 R. | ZARZĄD DRÓG POWIATOWYCH | 2226440,-
| 1669830,- | Długość modernizowanego ciągu: 28,960 km Długość przebudowywanej drogi: 5,23782 km | Przebudowa dróg powiatowych: 2068B w lokalizacji: 3+553 - 7+970 i 2070B w lokalizacji: 11+366-12+186,82 w relacji: droga wojewódzka nr 678 (Ruś Stara) - droga krajowa nr 66 (Dąbrówka Kość.) - Lubowicz Wielki Występują odcinki nawierzchni bitumicznej, żwirowe, brukowcowe i gruntowe. Brak należytych parametrów technicznych. Brak należytego odwodnienia. Wymaga przebudowania względnie wzmocnienia istniejących nawierzchni w celu wykorzystania jako podbudowy pod projektowaną nawierzchnie bitumiczną dwuwarstwową (3+3cm) grysowo - żwirową. Utwardzenie poboczy drogi pospółką zagęszczaną mechanicznie. Istniejąca szerokość korony drogi 8,0m, nawierzchni 5,0m. | Cele I/3, II/4, III/7, III/8, IV/9, IV/11 Tabela 17 poz.9
Współfinansowanie: ZPORR - Priorytet I - Rozbudowa i modernizacja infrastruktury służącej wzmacnianiu konkurencyjności regionów Działanie 1 - Modernizacja i rozbudowa regionalnego układu transportowego
| |
| 1715378,- zł | 1272433,50-zł | Długość całkowita: 12,183 km Długość przebudowywanej drogi: 5,230 km | Przebudowa drogi powiatowej nr 2074B w lokalizacji 9+000 - 14+230 (relacja Wysokie Mazowieckie - Dąbrowa Wielka - Dmochy Bąbole) Korekta niwelety podłużnej drogi. Wyprofilowanie i wzmocnienie istniejącej nawierzchni żwirowo - żużlowej pospółką zagęszczaną mechanicznie. Istniejąca nawierzchnia żwirowo - żużlowa grub. 15-18 cm wymaga korekty i wzmocnienia. Remont i wykonanie brakujących przepustów pod drogą i zjazdami na drogi boczne. Pogłębienie i renowacja rowów przydrożnych. Wykonanie nawierzchni bitumicznej grysowo - żwirowej dwuwarstwowej (3+3cm). utwardzenie poboczy drogi pospółką zagęszczaną mechanicznie. Istniejąca szerokość korony drogi 8,0m, nawierzchni 5,0m. | |||||
| 1623820,- | 1217865,- | Długość moderniz.ciągu: 12,464 km Długość przebudowywanej drogi: 5,25351 km | Przebudowa drogi powiatowej nr 2051B w lokalizacji 0+450 - 2+145, 3+973 - 4+527,51 i 5+846 - 8+850 (droga krajowa nr 66 - Wysokie Mazowieckie - Gołasze Mościckie - Czarnowo Biki- droga krajowa E8) Budowa drogi na odcinku gruntowym (0,557km) wraz z robotami towarzyszącymi, modernizacja i przebudowa na odcinkach pozostałych z poszerzeniem drogi z 5,0m na 6,0m. Odwodnienie. Wzmocnienie podbudowy pospółką zagęszczaną mechanicznie oraz wykonanie nawierzchni bitumicznej dwuwarstwowej (3+3cm) grysowo - żwirowej. Utwardzenie poboczy pospółką zagęszczaną mechanicznie. | |||||
| RAZEM | 5577638,- | 4169128,50 | Łączna długość przebudowywanych odcinków 15,72133 km | |||||
| 7. | INTEGRACJA SIECI DRÓG POWIATOWYCH NA TERENIE POWIATU WYSOKOMAZOWIECKIEGO ETAP I
2004 R.-2005 R. | Zarząd Dróg Powiatowych | 375000,- | 187500,- | Długość modernizowanego ciągu: 12,183 km Długość przebudow. drogi: 1,535 km | Przebudowa drogi powiatowej nr 2074B w lokalizacji 0+000 - 1+535 (Wysokie Mazowieckie - Dąbrowa Wielka - Dmochy Bąbole) Wykonanie robót ziemnych, przepustów, kopanie rowów przydrożnych. Wykonanie podbudowy z pospółki stabilizowanej mechanicznie. Wykonanie nawierzchni bitumicznej z masy min. asf. grub. 2+3 cm. Istniejąca szerokość korony drogi 8,0m, nawierzchni 5,0m. | Cele I/3, II/4, III/7, III/8, IV/9, IV/11 Tabela 17 poz.9
Współfinansowanie: ZPORR - Priorytet III - rozwój lokalny Działanie 1 - obszary wiejskie
| |
| 936450,- | 468225,- | Długość modernizowanego ciągu: 13,830 km Długość przebudowywanej drogi: 0,59334 km | Przebudowa drogi powiatowej nr 2056B w lokalizacji: 10+786 -11+379,43 (w ciągu Rosochate Kościelne Jabłonka Faszcze - droga krajowa nr 66 - Jabłonka Kościelna - Rębiszewo) Całkowita przebudowa drogi poprzez zmianę istniejących parametrów na normatywne. Zapewnienie należytego odwodnienia drogi. Wzmocnienie i poszerzenie istniejącej podbudowy z szer. 5,0 m na 6,15 m. Istniejąca nawierzchnia bitumiczna grub. 3 cm i brukowcowa - mocno wyeksploatowane. Wykonanie nawierzchni bitumicznej dwuwarstwowej (3+3cm) z masy bitumicznej grysowo - żwirowej. Utwardzenie poboczy drogi pospółką zagęszczaną mechanicznie. | |||||
| 582000,- | 285000,- | Długość modernizowanego ciągu: 11,370 km Długość przebudowywanej drogi: 1,650 km | Przebudowa drogi powiatowej nr 2081B w lokalizacji: 0+000 - 0+825 (Rosochate Kość. - Dąbrowa Wielka) Roboty ziemne. Wzmocnienie istniejącej podbudowy kruszywem naturalnym stabilizowanym mechanicznie. Nawierzchnia bitumiczna z masy min. asf. grub. 2+3cm. Istniejąca szerokość korony drogi 8,0m, nawierzchni 5,0 - 6,0m. | |||||
| Przebudowa drogi powiatowej nr 2081B w lokalizacji: 3+980 - 4+805 (Rosochate Kość. - Dąbrowa Wielka) Odwodnienie - kolektor + studzienki + przykanaliki. Przebudowa drogi poprzez wzmocnienie podbudowy i wykonanie nawierzchni bitumicznej z masy min. asf. grub.3 +3 cm. Wykonanie chodników. Istniejąca szerokość korony drogi 9,0m, nawierzchni 6,0m. | ||||||||
| 200000,- | 130000,- | Długość modernizowanego ciągu: 11,127 km Długość przebudowywanej. drogi: 1,015 km | Przebudowa drogi powiatowej nr 2047B w lokalizacji: 8+490 - 8+870 i 8+870 - 9+505 (w ciągu Zalesie Łabędzkie -Piszczaty Piotrowięta - Stypułki Święchy - Kierzki - Czajki) Wzmocnienie istniejącej podbudowy kruszywem naturalnym stabilizowanym mechanicznie. Nawierzchnia bitumiczna z masy min. asf. grub. 2+3cm. Istniejąca szerokość korony drogi 6,0-7,0m, nawierzchni 5,0m. | |||||
| 444800,- | 333600,- | Długość modernizowanego ciągu: 15,450 km Długość przebudowywanej drogi: 2,140 km | Przebudowa drogi powiatowej nr 2053B w lokalizacji: 1+359 - 2+389 (w ciągu Sokoły - Bruszewo - Kalinowo Faszcze). Wykonanie podbudowy z kruszywa naturalnego stabilizowanego mechanicznie. Nawierzchnia -potrójne powierzchniowe utrwalenie grysami przy użyciu emulsji asfaltowej. Istniejąca szerokość korony drogi 8,0m, nawierzchni 5,0m. Roboty wykończeniowe. | |||||
| Przebudowa drogi powiatowej nr 2053B w lokalizacji: 5+537 - 6+647 (w ciągu Sokoły - Bruszewo - Kalinowo Faszcze) Roboty ziemne. Odwodnienie drogi. Wykonanie podbudowy z kruszywa naturalnego stabilizowanego mechanicznie. Nawierzchnia bitumiczna z masy min. asf. grub. 2+3cm. Istniejąca szerokość korony drogi 8,0m, nawierzchni 5,0m. Roboty wykończeniowe. | ||||||||
| RAZEM | 2551250,- | 1414075,- | Łączna długość przebudowywanych odcinków: 6,93343 km | |||||
| 8. | Budowa i urządzenie hali sportowej przy Liceum Ogólnokształcącym w Wysokiem Mazowieckiem
2004-2006 | Liceum Ogólnokształcące w Wysokiem Mazowieckiem | 2666837,30- | 1316418,- | B.D. | Budowa hali sportowej i urządzenie. | Cele IV/11, IV/13 Współfinansowanie: ZPORR - Priorytet III - rozwój lokalny Działanie 5- lokalna infrastruktura społeczna | |
| 9. | Budowa i urządzenie hali sportowej przy Zespole Szkół Ogólnokształcących i Zawodowych w Czyżewie 2004-2006 | Zespół Szkół Ogólnokształcących i Zawodowych w Czyżewie | 2337867,40 | 1168932,- | B.D. | Budowa hali sportowej i jej urządzenie | Cele IV/11, IV/13 Współfinansowanie: ZPORR - Priorytet III - rozwój lokalny Działanie 5- lokalna infrastruktura społeczna | |
| 10. | Budowa i urządzenie pracowni szkolenia praktycznego - stacja kontroli pojazdów dla potrzeb CKZ (2004-2005) | Centrum Kształcenia Zawodowego w Wysokiem mazowieckiem | 2577245,12
| 1932933,00
| B.D. | Budowa i urządzenie stacji kontroli pojazdów, | Cele I/2, III/7, IV/11
Współfinansowanie: ZPORR - Priorytet III - rozwój lokalny Działanie 5- lokalna infrastruktura społeczna | |
| 11. | Podniesienie jakości i komplementarności usług medycznych - zakup sprzętu medycznego
2004-2005 | Szpital Ogólny w Wysokiem Mazowieckiem | 1880000,- | 1410000,- | B.D. | Zakup aparatu rentgenowskiego, echokardiografu, aparatu USG i aparatu anestezjologicznego. | Cel IV/10, IV/12, Współfinansowanie: ZPORR - Priorytet I - Rozbudowa i modernizacja infrastruktury służącej wzmacnianiu konkurencyjności regionów Działanie 3 - Regionalna infrastruktura społeczna | |
| 12. | Poprawa warunków socjalnych w Szpitalu Ogólnym w Wysokiem Mazowieckiem - wymiana stolarki okiennej i drzwiowej
2004-2005 | Szpital Ogólny w Wysokiem Mazowieckiem | 800000,- | 600000,- | Łączna powierzchnia wymienionej stolarki okiennej i drzwiowej: 994,43 m2 | Prace obejmują: wymianę stolarki okiennej, stolarki drzwiowej jedno i dwuskrzydłowej oraz prace towarzyszące. | Cel IV/10, IV/12,
Współfinansowanie: ZPORR - Priorytet III - rozwój lokalny Działanie 5- lokalna infrastruktura społeczna | |
| 13. | Przebudowa drogi powiatowej nr 2080B w lokalizacji 0+000 - 2+010 , 2+010 - 2+560 i 2+560 - 2+920 (Dąbrówka kościelna-Szepietowo Podleśne) 2005 r.-2006 r. | Zarząd Dróg Powiatowych | 553900,- | 276950,- | Długość modernizowanego ciągu: 2,920 km Długość przebudowywanej drogi: 2,920 km | Odnowa nawierzchni bitumicznej z masy min. asf. grub.2+3cm. Istniejąca szerokość korony drogi 8,0m, nawierzchni 5,0m. Roboty odwodnieniowe i wykończeniowe. Roboty ziemne. Wzmocnienie istniejącej podbudowy kruszywem naturalnym stabilizowanym mechanicznie. Nawierzchnia bitumiczna z masy min. asf. grub.2+3cm. Istniejąca szerokość korony drogi 8,0m, nawierzchni 5,0m. Roboty wykończeniowe. Odnowa nawierzchni bitumicznej z masy min. asf. grub.2+3cm. Roboty odwodnieniowe i wykończeniowe. Istniejąca szerokość korony drogi 8,0m, nawierzchni 5,0m. | Cele I/3, II/4, III/7, III/8, IV/9, IV/11 Tabela 17 poz.9
Współfinansowanie: ZPORR - Priorytet III - rozwój lokalny Działanie 1 - obszary wiejskie
| |
| 14. | Przebudowa drogi powiatowej nr 2050B w lokalizacji: 2+314 - 2+957 (Kulesze Podawce- Chojane Bąki - Chojane Piecki) 2005 r. - 2006 r. | Zarząd Dróg Powiatowych | 155000,- | 77500,- | Długość modernizowanego ciągu: 2,957 km Długość przebudowywanej drogi: 0,643 km
| Roboty ziemne. Odwodnienie drogi. Wykonanie podbudowy z kruszywa naturalnego stabilizowanego mechanicznie. Nawierzchnia bitumiczna z masy min. asf. grub. 2+3cm. Istniejąca szerokość korony drogi 7,0m, nawierzchni 5,0m. Przebudowa przepustu ø 80 cm | Cele I/3, II/4, III/7, III/8, IV/9, IV/11 Tabela 17 poz.9
Współfinansowanie: ZPORR - Priorytet III - rozwój lokalny Działanie 1 - obszary wiejskie | |
| 15. | Przebudowa drogi powiatowej nr 2067B w lokalizacji: 7+600 - 8+287 (Porośl Wojsławy - Jabłoń Dąbrowa)
2005 r. - 2006 r. | Zarząd Dróg Powiatowych | 190000,- | 95000,- | Długość modernizowanego ciągu: 4,530 km Długość przebudowywanej drogi: 0,687 km
| Roboty ziemne. Wzmocnienie istniejącej podbudowy kruszywem naturalnym stabilizowanym mechanicznie. Nawierzchnia bitumiczna z masy min. asf. grub.2+3cm. Istniejąca szerokość korony drogi 8,0m, nawierzchni 5,0m. Roboty wykończeniowe. | Cele I/3, II/4, III/7, III/8, IV/9, IV/11 Tabela 17 poz.9
Współfinansowanie: ZPORR - Priorytet III - rozwój lokalny Działanie 1 - obszary wiejskie | |
Monitoring i wdrażanie
Projekt Planu Rozwoju Lokalnego poddany został konsultacji społecznej poprzez sieć internetową oraz poprzez udostępnienie informacji na tablicy ogłoszeń Starostwa Powiatowego w Wysokiem Mazowieckiem o podjęciu prac oraz o możliwości zgłaszania uwag. Za wdrożenie planu odpowiedzialny jest Zarząd Powiatu Wysokomazowieckiego.
Zasadniczym elementem wdrożenia planu rozwoju jest jego monitorowanie, polegające na obserwacji i kontroli realizacji strategii oraz ogólnych warunków jej funkcjonowania. Związane jest to z potrzebą zapewnienia efektywnego i oszczędnego wydatkowania publicznych środków finansowych. Sprawny system monitorowania Planu, powinien zapewnić śledzenie postępów w realizacji celów strategii, oraz koordynować proces realizacji przyjętych zadań. Na podstawie otrzymanych informacji dokonywana będzie ocena podjętych działań w kontekście realizacji zamierzonych celów. System umożliwi także bieżącą weryfikację działań stosownie do zachodzących zmian. Zebrane informacje powinny obrazować zarówno postęp realizacyjny jak również ewolucję sytuacji społeczno gospodarczej. System monitoringu będzie się opierał na pracy tzw. powiatowego zespołu zadaniowego w skład którego wejdą przedstawiciele starostwa powiatowego, kierownicy i dyrektorzy jednostek wdrażających projekty realizowane w ramach planu, a także niezależni obserwatorzy wyrażający potrzebę zapoznania się z przebiegiem prac. Zgromadzone wyniki prowadzonych analiz przedstawiane będą w formie sprawozdań rocznych i poddawane będą do publicznej wiadomości poprzez internet. Obsługę prac zespołu zapewni Wydział Rolnictwa Ochrony Środowiska i Architektury, przygotowując dokumentację planu rozwoju lokalnego oraz zbierając wnioski, przygotowując dane i wyznaczenie obszaru, na którym będą realizowane projekty.
Sprawozdanie opierać się będzie na jednostkowym oraz wskaźnikowym przedstawieniu podstawowych informacji w zakresie efektu rzeczowego (patrz rozdział III.2), rezultatów i oddziaływania, a także zewnętrznych warunków gospodarczych i społecznych, które mogą mieć wpływ na skuteczność wdrażania Planu. Powszechnie przyjmowane są systemy wskaźników używane przez organizacje międzynarodowe jak: agendy ONZ, OECD, Bank Światowy, IUCN i Europejską Agencję do spraw Ochrony Środowiska.
Do ważnych wskaźników opisujących zewnętrzne warunki gospodarcze i społeczne należy zaliczyć:
· wartość PKB na jednego mieszkańca, według parytetu siły nabywczej,
· wartość eksportu na jednego mieszkańca,
· relacja wartości eksportu towarów i usług do PKB,
· średni obszar gospodarstwa rolnego,
· stopa bezrobocia,
· stopa bezrobocia młodzieży (osób do 24 lat),
· współczynnik skolaryzacji,
· relacja do PKB wydatków finansów publicznych na ochronę zdrowia na jednego mieszkańca,
· relacja do PKB wydatków finansów publicznych na edukację na jednego mieszkańca,
· relacja do PKB wydatków finansów publicznych na ekologię na jednego mieszkańca
· relacja do PKB wydatków finansów publicznych na inwestycje na jednego mieszkańca.
Na podstawie grupy wskaźników realizacji strategicznych celów i zadań możliwe jest dokonanie oceny, czy założone w poszczególnych elementach Planu cele są realizowane za pomocą wymienionych w Planie zadań. Zadaniem mierników jest odpowiedź, czy nie należy uaktualnić zadań lub wręcz przeformułować celów w taki sposób, aby były one dostosowane do zmieniających się warunków rzeczywistości. Oczywiście, przy dokonywaniu jakichkolwiek zmian i uaktualnień należy kierować się nadrzędną rolą zasad rozwoju zrównoważonego.
Poza wskaźnikami ogólnymi opisującymi uwarunkowania zewnętrzne, do oceny zostaną zastosowane wskaźniki rezultatów i ich oddziaływania na sytuację w obszarze powiatu wysokomazowieckiego przypisane celom pomocniczym Strategii Rozwoju oraz odnoszące się do realizowanych w ich obrębie projektów objętych niniejszym planem. ▄
Tab. 3. Zestaw wskaźników rezultatu i oddziaływania przyjętych do monitoringu
| Cel Strategiczny | Cel pomocniczy | Wskaźniki rezultatu | Wskaźniki Oddziaływania |
| I Nowoczesne rodzinne gospodarstwa rolne, zaspokajające potrzeby bytowe rodziny głównym stymulatorem dalszego wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich. | 1. Poprawa sytuacji ekonomicznej gospodarstw rolnych. | Ilość porad udzielanych rolnikom w zakresie prawa informacji rynkowej sprzedaży i marketingu, technologii stosowanych w rolnictwie | Ilość rolników podejmujących działalność w sektorach specjalnych oraz w nowatorskich kierunkach działalności rolniczej Ilość współpracujących zespołów produkcyjnych oraz grup producenckich |
| 2. Podniesienie kwalifikacji w zakresie zarządzania nowoczesnym gospodarstwem rolnym. | Udział osób które ukończyły kursy tematyczne związane z działalnością rolniczą i prowadzeniem gospodarstwa rolnego | Ilość gospodarstw rolnych prowadzących rachunkowość rolną. Wskaźnik komputeryzacji gospodarstw indywidualnych | |
| 3. Rozwój infrastruktury wiejskiej odpowiadającej potrzebom nowoczesnych gospodarstw towarowych. | Ilość gospodarstw rolnych otrzymujących dostęp do: | Ilość powstałych gospodarstw specjalistycznych, Wzrost średniej wielkości gospodarstwa rolnego, Wzrost pogłowia bydła mlecznego | |
| II Rozwinięty przemysł rolno przetwórczy, wykorzystujący podstawowe walory gospodarcze i komunikacyjne Powiatu, jako podstawowe źródło nowych miejsc pracy oraz ekonomiczny katalizator rolniczego potencjału.
| 4. Wspieranie lokalnych przedsięwzięć. | Ilość punktów prowadzenia działalności gospodarczej otrzymujących dostęp do: | Liczba podjętych przedsięwzięć gospodarczych, Liczba nowozatrudnionych osób, Wzrost natężenia ruchu |
| 5. Aktywizowanie miejscowego kapitału | Ilość uczestników spotkań poświęconych spółdzielczości w zakresie rolnictwa i przetwórstwa rolno spożywczego, Ilość udzielnych porad prawnych | Ilość nowopowstałych spółdzielni, Podniesienie poziomu akceptacji społecznej dla spółdzielczych form prowadzenia działalności | |
| 6. Pozyskiwanie inwestorów z zewnątrz. | Ilość przedsiębiorców uczestniczących w imprezach wystawienniczych, handlowych i rozwrywkowych na terenie powiatu, Ilość gości odwiedzających witryny internetowe promujące walory powiatu wysokomazowieckiego | Rozwój inwestycji | |
| III Usługi, drobna wytwórczość, handel i turystyka, wykorzystujące lokalną przedsiębiorczość, jako uzupełnienie podstawowych dziedzin gospodarki
| 7. Aktywizacja zawodowa mieszkańców wsi | Ilość rolników korzystających ze szkoleń zawodowych, doszkalających i kursów przekwalifikowywujących Wzrost ilości osób z terenów rolniczych korzystających z porad i informacji PUP Wzrost ilości osób korzystających ze środków komunikacji publicznej | Ilość mieszkańców obszarów wiejskich podejmujących zatrudnienie Wielkość bezrobocia na terenie gmin wiejskich Liczba nowych miejsc pracy na terenach wiejskich Ilość nowych działalności gospodarczych na terenie gmin wieskich |
| 8. Wspieranie aktywności gospodarczej w dziedzinie handlu, usług i agroturystyki | Ilość przedsiębiorców korzystających z porad prawnych związanych z prowadzeniem działalności gospodarczych. Ilość przedsiębiorców korzystających z doradztwa w zakresie wykorzystywania pomocy UE oraz wykorzystywania krajowych mechanizmów wspierających rozwój małej i średniej przedsiębiorczości. Ilość przedsiębiorców korzystających z informacji handlowej i turystycznej. | Ilość przedsiębiorców wykorzystujących pomoc finansową z udziałem Funduszy strukturalnych. Liczba nowopowstałych działalności gospodarczych Liczba nowych gospodarstw agroturystycznych, punktów handlu i usług. Liczba nowych miejsc pracy na terenie powiatu Wielkość bezrobocia w powiecie | |
| IV Rozwinięta infrastruktura techniczna i społeczna, przyjazna mieszkańcom i środowisku
| 9. Poprawa właściwości komunikacyjnych | Ilość zmodernizowanych ciągów drogowych Wzrost nośności zmodernizowanych dróg | Wzrost natężenia ruchu Wzrost ciężarowego taboru samochodowego na terenie powiatu |
| 10. Ochrona środowiska przed zanieczyszczeniami | Monitorowanie planu gospodarki odpadami i programu ochrony środowiska - sprawozdania. Ilość inwestycji z zakresu ochrony środowiska wspieranych finansowo Ilość uczestników imprez o charakterze ekologicznym i rekraacyjnym | Ograniczenie ilości dzikich wysypisk, Wielkość nieoczyszczonych ścieków powstających na terenie powiatu Wzrost wskaźnika czystości wód powierzchniowych | |
| 11. Poprawa jakości i dostępności oświaty | Ilość uczniów szkół średnich Ilość uczniów szkół średnich z terenów wiejskich Ilość uczniów korzystających z form komunikacji publicznej | Wzrost wskaźnika skolaryzacji Wzrost ilości osób z wykształceniem wyższym Wzrost ilości osób z wykształceniem średnim Ilość absolwentów podejmujących studia wyższe Wskaźnik bezrobocia w grupie wiekowej do 24 lat. | |
| 12. Poprawa dostępności usług medycznych i opieki społecznej | Ilość pacjentów zamkniętej opieki medycznej Ilość porad POZ Ilość pozytywnych opinii na temat jakości opieki medycznej Ilość zlikwidowanych barier architektonicznych | Zmniejszenie umieralności na choroby cywilizacyjne Zmniejszenie wskaźnika powikłań wśród pacjentów szpiatala Wskaźnik zachorowalności | |
| 13. Upowszechnienie walorów kultury, sportu i lokalnej turystyki, | Ilość uczestników imprez kulturalnych Ilość osób korzystających z zasobów biblioteki publicznej i pedagogicznej, oraz innych Ilość osób czynnie korzystających z sal sportowych | Udział mieszkańców powiatu w tworzeniu dóbr kultury narodowej Ilość odniesionych sukcesów sportowych | |
| 14. Podniesienie jakości obsługi administracyjnej mieszkańców do współcześnie przyjętych standardów. | Ilość zlikwidowanych barier architektonicznych w urzędach i instytucjach publicznych Ilość osób korzystających z elektronicznej formy załatwiania spraw urzedowych i uzyskiwania informacji Powierzchnia biurowa przypadająca na pracownika administracji | Ilość uzyskanych świadectw ISO 2004 w zakresie realizacji zadań urzędów. | |
| V Bezpieczeństwo mieszkańców - wolne od aktów przemocy, patologii społecznych i zagrożeń ekologicznych | 15. Poprawa bezpieczeństwa cywilnego. | Wzrost ilości patroli policyjnych Ilość słuchaczy pogadanek i spotkań z młodzieżą w zakresie przeciwdziałania patologiom i zagrożeniom cywilizacyjnym | Ilość przestępstw Wzrost wykrywalności przestępstw Ilość przestępstw popełnionych przez nieletnich |
| 16. Rozwój środków technicznych ratownictwa medycznego, drogowego, chemicznego i przeciwpożarowego. | Ilość interwencji w stanach katastrof drogowych, ekologicznych, pożarowych | Ilość wypadków śmiertelnych i zagrażających poważnej utraty zdrowia. Wartość zniszczonego mienia |
Metryka strony
